Asliye Ceza Mahkemesi

Asliye Ceza Mahkemesi, Türk yargı sistemi içinde ceza davalarına bakan temel mahkemelerden biridir. Ceza hukukuna giren belirli türdeki suçları yargılamakla görevlidir ve suçların niteliğine göre belirlenen yetki ve görev alanına sahiptir.

Asliye Ceza Mahkemesi ile Diğer Mahkemeler Arasındaki Fark

  1. Ağır Ceza Mahkemesi:

    • Daha ağır suçlara (ör. cinayet, nitelikli dolandırıcılık) bakar.

    • Heyetli bir yapıya sahiptir.

  2. Sulh Ceza Mahkemesi:

    • Hafif suçlar ve adli işlemler (ör. tutuklama kararları) ile ilgilenir.

    • Genellikle daha az kapsamlı ceza davalarına bakar.

Asliye Ceza Mahkemesi’nin Amaçları

  • Orta ağırlıktaki suçların hızlı ve etkili bir şekilde yargılanmasını sağlamak.

  • Yargılamada adalet ve hakkaniyet ilkelerini gözeterek kararlar almak.

  • Mağdurun haklarını korurken, sanığın da adil bir şekilde savunma yapmasını sağlamak.


Asliye Ceza Mahkemesi, Türk yargı sisteminde suçların niteliğine göre sınıflandırılmış ceza mahkemeleri arasında önemli bir yer tutar. Adli süreçlerde, toplumun adalet anlayışını pekiştiren bir işlev görür.

Asliye Ceza Mahkemesi, ceza hukuku alanında belirli türdeki suçların yargılamasını yapmak üzere kurulmuş mahkemelerdir. Görevleri, kanunlarda belirtilen suçların yargılamasını gerçekleştirmek ve adaletin sağlanmasına katkıda bulunmaktır.

Asliye Ceza Mahkemesi’nin Görevleri

  1. Orta Dereceli Suçların Yargılanması: Ağır ceza mahkemelerinin görev alanına girmeyen, genellikle 1 yıl ile 10 yıl arasında hapis cezası veya adli para cezasını gerektiren suçların yargılamasını yapar.

  2. Şikâyet Üzerine Açılan Davaların Görülmesi: Mağdur tarafından yapılan şikâyetlere dayanan davalara bakar.

  3. Delillerin Toplanması ve Değerlendirilmesi: Suça ilişkin delilleri toplar, tanıkları dinler ve dosya üzerinden inceleme yaparak karar verir.

  4. Hüküm Verme: Suçun sabit olduğuna karar verirse cezayı belirler; suçun sabit olmaması hâlinde beraat kararı verir.

  5. Adli Kontrol ve Tutuklama Kararları: Davalar sırasında gerekli görülürse adli kontrol, tutuklama veya diğer tedbir kararlarını verir.

Görevine Giren Suçlar

Asliye Ceza Mahkemesi’nin görev alanına giren suçlar genellikle Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) ve özel ceza kanunlarında belirtilmiştir. Bu suçlar orta ağırlıkta kabul edilen suçlardır.

1. Hapis Cezası Gerektiren Suçlar:

  • 1 yıldan fazla, 10 yıla kadar hapis cezası gerektiren suçlar.

2. Görev Alanına Giren Bazı Suçlar:

  • Dolandırıcılık: Basit dolandırıcılık suçları.

  • Hakaret: Kamu görevlisine hakaret veya kişisel hakarete ilişkin suçlar.

  • Tehdit: Ciddi olmayan tehdit suçları.

  • Basit Yaralama: Silah kullanılmadan gerçekleştirilen yaralama suçları.

  • Hırsızlık: Basit nitelikte hırsızlık suçları.

  • Uyuşturucu Kullanma: Kişisel kullanım amacıyla uyuşturucu madde bulundurulması.

  • Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma: Trafik kurallarını ihlal ederek tehlike yaratmak.

  • Mala Zarar Verme: Başkasının malına kasıtlı olarak zarar verme suçları.

  • Resmi Belgede Sahtecilik: Basit nitelikli belgede sahtecilik.

  • Çevreye Karşı Suçlar: Çevreyi kirletme veya zarar verme suçları.

3. Şikâyetle Takip Edilen Suçlar:

  • Konut Dokunulmazlığını İhlal: İzinsiz bir eve girme veya zorla girme suçları.

  • Özel Hayatın Gizliliğini İhlal: Kişisel bilgilerin izinsiz paylaşılması veya gizli şekilde kayıt yapılması.

  • Cinsel Taciz: Basit düzeyde cinsel taciz suçları.

4. Adli Para Cezası Gerektiren Suçlar:

Kamu düzenini bozan veya daha az ağır nitelikteki suçlar.

Görevine Girmeyen Suçlar

  1. Ağır Ceza Mahkemesi’nin Yetki Alanına Giren Suçlar: Cinayet, ağır cinsel saldırı, yağma (gasp), nitelikli dolandırıcılık gibi ağır suçlar.

  2. Sulh Ceza Hakimliği’nin Yetki Alanına Giren Suçlar: Hafif suçlar, adli para cezaları, kısa süreli hapis cezaları gibi daha basit suçlar.

Asliye Ceza Mahkemesi’nin Amaçları

  • Suçun doğru şekilde yargılanması ve delillerin etkin bir biçimde değerlendirilmesi.

  • Mağdurun haklarının korunması ve failin adil bir şekilde yargılanması.

  • Toplum düzenini koruyacak şekilde cezaların uygulanması.

Asliye Ceza Mahkemesi, Türk ceza yargı sisteminde orta ağırlıkta suçlar için adaletin sağlanmasında kilit bir rol oynar. Hâkimlerin ve savcıların kararları, toplumda adaletin tesisi açısından büyük önem taşır.

Asliye Ceza Mahkemesi Nerelerde Nasıl Kurulur

Asliye Ceza Mahkemesi, Türk yargı sisteminde belirli suçların yargılamasını yapmak üzere kurulan genel görevli ceza mahkemelerindendir. Bu mahkemeler, yasal düzenlemelere uygun olarak belirli kriterlere göre yerlerde kurulur ve faaliyet gösterir.

Asliye Ceza Mahkemesi’nin Kurulacağı Yerler

  1. Nüfus ve İş Yoğunluğu:

    • Asliye Ceza Mahkemesi, adli iş yoğunluğunun fazla olduğu bölgelerde kurulur.

    • İl merkezlerinde ve nüfusu yüksek ilçelerde mutlaka bir veya birden fazla Asliye Ceza Mahkemesi bulunur.

  2. Adli Yargı Çevresi:

    • Her mahkeme, Adalet Bakanlığı tarafından belirlenen bir yargı çevresine hizmet eder.

    • Yargı çevresi, mahkemenin yetki ve görev alanındaki ilçeler veya illeri kapsar.

  3. İl Merkezleri:

    • Her il merkezinde, il nüfusu ve dava yoğunluğuna göre birden fazla Asliye Ceza Mahkemesi kurulabilir.

  4. İlçeler:

    • Adli iş yükünün yeterli olduğu ilçelerde de Asliye Ceza Mahkemesi kurulur.

    • Küçük ilçelerde adli iş yükü yetersizse, Asliye Ceza Mahkemesi yerine Sulh Ceza Hakimliği kurulabilir veya davalar en yakın il merkezine yönlendirilir.

Asliye Ceza Mahkemesi’nin Nasıl Kurulacağı

  1. Yasal Dayanak:

    • Mahkemelerin kuruluşu, 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun hükümlerine dayanır.

  2. Adalet Bakanlığı Onayı:

    • Mahkemelerin kurulması ve yargı çevrelerinin belirlenmesi, Adalet Bakanlığı’nın teklifi ve Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK) kararı ile yapılır.

  3. Mahkeme Sayısının Belirlenmesi:

    • Nüfus ve dava sayısına bağlı olarak aynı bölgede birden fazla Asliye Ceza Mahkemesi kurulabilir.

    • Mahkemeler, numaralandırılarak (örneğin: Ankara 1. Asliye Ceza Mahkemesi) ayrılır.

  4. Fiziksel Alt Yapı ve Personel:

    • Mahkeme, uygun bir adliye binasında yer alır.

    • Hâkim, savcı, zabıt kâtibi, mübaşir ve diğer destek personeli görevlendirilir.

  5. Görev Alanının Belirlenmesi:

    • Kurulan mahkemenin hangi tür suçlara ve hangi bölgelere bakacağı yasalarla belirlenir.

Asliye Ceza Mahkemesi Yapısı

Asliye Ceza Mahkemesi, Türk yargı sisteminde ceza davalarına bakan temel mahkemelerden biridir. Yapısı, yetki ve sorumluluk alanına giren suçların etkin bir şekilde yargılanmasını sağlayacak şekilde düzenlenmiştir.

1. Asliye Ceza Mahkemesi’nin Organizasyon Yapısı

Tek Hâkimli Mahkeme

  • Asliye Ceza Mahkemesi, tek bir hâkim tarafından yönetilir.

  • Mahkemede heyet yoktur, tüm kararlar hâkim tarafından alınır.

Savcı

  • Her asliye ceza mahkemesinde bir cumhuriyet savcısı bulunur.

  • Savcı, davaların açılmasını ve yürütülmesini sağlar.

    • Görevleri:

      • İddianame hazırlamak.

      • Suçun unsurlarını araştırmak.

      • Delilleri mahkemeye sunmak ve mütalaasını vermek.

Kâtip ve Diğer Destek Personeli

  • Mahkemede, duruşmaların kaydedilmesi ve diğer idari işlerin yürütülmesi için zabıt kâtibi ve diğer yardımcı personel görev alır.

Fiziki Altyapı

  • Mahkeme salonunda:

    • Hâkim kürsüsü.

    • Savcı kürsüsü.

    • Sanık ve avukatlar için ayrılmış bölümler.

    • Tanıklar için özel yerler bulunur.

2. Mahkeme Yetkisi ve Görev Alanı

Yetki Alanı

  • Yerel Yetki: Suçun işlendiği yer mahkemesi davaya bakar.

  • Genel Yetki: Suçun işlendiği yer tespit edilemiyorsa sanığın ikamet ettiği yer mahkemesi yetkilidir.

Görev Alanı

  • Ağır ceza mahkemelerinin görevine girmeyen, genellikle 1 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası gerektiren suçlar.

3. Duruşma Süreci ve İşleyiş

  1. İddianamenin Kabulü

    • Savcı tarafından hazırlanan iddianame hâkim tarafından kabul edilir ve yargılama süreci başlar.

  2. Duruşma Aşamaları

    • Sanığın Savunması: Sanık, kendisine yöneltilen suçlamalar hakkında savunmasını yapar.

    • Tanıkların Dinlenmesi: Olayla ilgili tanıklar dinlenir.

    • Delillerin İncelenmesi: Sunulan deliller değerlendirilir.

  3. Karar Aşaması

    • Hâkim, deliller ışığında karar verir:

      • Mahkûmiyet Kararı: Suçun sabit olduğu kanaatine varılırsa ceza verilir.

      • Beraat Kararı: Suçun sabit olmadığı durumlarda beraat kararı verilir.

      • Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması: Belirli şartlar altında cezanın ertelenmesi.

4. Asliye Ceza Mahkemesi’nin Diğer Mahkemelerle İlişkisi

Üst Mahkemeler

  • Ağır Ceza Mahkemesi: Daha ağır suçlar için yargılama yapar.

  • Bölge Adliye Mahkemesi (İstinaf): Asliye Ceza Mahkemesi kararlarına karşı yapılan itirazları inceler.

Alt Mahkemeler

  • Sulh Ceza Hakimliği: Daha hafif suçların yargılaması ve adli işlemleri yürütür.

5. Özel Durumlar

  • Eğer suçun işleniş biçimi veya niteliği ağır ceza mahkemesinin yetki alanına giriyorsa, dava Asliye Ceza Mahkemesi’nden alınarak Ağır Ceza Mahkemesi’ne devredilir.

  • Bazı suçlar için yasa ile özel yetkili asliye ceza mahkemeleri kurulabilir.