Hırsızlık Suçu Nedir?

Hırsızlık Suçu Nedir?

Hırsızlık suçu, Türk Ceza Kanunu’nun malvarlığına yönelik suçlar bölümünün 141. Maddesinde düzenlenmiştir. Genel olarak taşınır bir malın zilyedinin rızası olmadan failin kendisine yahut bir başkasına yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alması olarak tanımlanabilir.
Hırsızlık suçunda bahsedilen taşınır maldan kasıt kimi zaman nakit para kimi zaman ise maddi veya manevi değeri olan her türlü eşyadır. Hukuk düzenimiz TCK’nın 141. maddesiyle vatandaşların malvarlığı ve mülkiyet hakkını kötü niyetli üçüncü kişilere karşı korumuştur.
Hırsızlık suçu genel olarak şikayete tabi bir suç değildir. Yani suç konusu olay yaşandığı andan itibaren savcılıkça re ’sen ( kendiliğinden ) soruşturma başlatılabilir. Ancak hırsızlık suçu paydaş veya elbirliği ile malik olunan taşınır bir mal üzerinde, bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla ve taşınır bir malın geçici bir süre kullanılıp zilyedine iade edilmek üzere işlenmesi halinde şikayete tabidir. Bunun yanında hırsızlık suçunun haklarında ayrılık kararı verilmiş olan eşlerden biri hakkında, aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala teyze yeğen veya ikinci derecede kayın hısımları hakkında, aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerden biri hakkında zararlarına olacak şekilde hırsızlık suçunun soruşturulması ve kovuşturulması şikayete tabidir. Bu tür durumlarda şikayet üzerine savcılık tarafından soruşturma yapılmaktadır. Hırsızlık suçunun şikayete tabi olduğu hallerde savcılık re ‘sen ( kendiliğinden ) soruşturma başlatmaz. Savcılıkça soruşturmanın başlatılabilmesi için suça dair şikayet olmalı ve bu şikayet fiilin ve faalin öğrenilmesinden itibaren 6 ay içerisinde yapılmalıdır.

TCK Kapsamında Ayrıca Düzenlenen Bağlantılı Suçlar

Yağma Gasp Suçu ( TCK M.148 )

Mala Zarar Verme Suçu ( TCK M.152 )

Güveni Kötüye Kullanma Suçu ( TCK M. 155 )

Dolandırıcılık Suçu ( TCK M. 157 )

Malvarlığına karşı suçlar olmasına rağmen TCK’ da ayrıca düzenlenmişlerdir.

Türk Ceza Kanununda Hırsızlık Suçu’nun ( TCK 141 ) Düzenlenme Şekli;

5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu
Madde 141 – Hırsızlık
Zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
Madde 142 – Nitelikli Hırsızlık
Hırsızlık suçunun;
Kime ait olursa olsun kamu kurum ve kuruluşlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan ya da kamu yararına veya hizmetine tahsis edilen eşya hakkında,
Halkın yararlanmasına sunulmuş ulaşım aracı içinde veya bunların belli varış veya kalkış yerlerinde bulunan eşya hakkında,
Bir afet veya genel bir felaketin meydana getirebileceği zararları önlemek veya hafifletmek maksadıyla hazırlanan eşya hakkında,
Adet veya tahsis veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında,
İşlenmesi hâlinde, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Suçun;
Kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak,
Elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle,
Doğal bir afetin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak,
Haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak veya kilitlenmesini engellemek suretiyle,
Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle,
Tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak,
Büyük veya küçük baş hayvan hakkında,
Herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında,
İşlenmesi hâlinde, beş yıldan on yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Suçun, bu fıkranın (b) bendinde belirtilen surette, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olan kimseye karşı işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranına kadar artırılır.
Suçun, sıvı veya gaz hâlindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi halinde, beş yıldan on iki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Bu fiilin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, ceza yarı oranında artırılır ve on bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
Hırsızlık suçunun işlenmesi amacıyla konut dokunulmazlığının ihlâli veya mala zarar verme suçunun işlenmesi halinde, bu suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılabilmesi için şikâyet aranmaz.
Hırsızlık suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde, yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır.
Madde 143-Gece Vakti Hırsızlık
Hırsızlık suçunun gece vakti işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Türk Ceza Kanunu’nun 141. Maddesi genel olarak hırsızlığın tanımını yapmış ve hırsızlık suçunun basit halinin cezasını belirlemiştir. 141. Maddenin devamı olan maddelerde ise sırasıyla suçun daha çok cezayı gerektiren nitelikli halini, daha az cezayı gerektiren hallerini, kullanma hırsızlığını, suçta zorunluluk halini ve son olarak hırsızlık suçuna dair cezasızlık sebebiyle etkin pişmanlık düzenlemeleri yer almıştır.
Hırsızlık Suçunun faili ve mağduru herkes olabilir özgü bir suç değildir.
Hırsızlık Suçunun hukuki konusu zilyedinden habersiz alınan her türlü taşınır maldır.
Hırsızlık Suçu sadece kasıt ile işlenebilir, suçun taksirli bir hareketle işlenmesi mümkün değildir.
Hırsızlık Suçunun oluşması için failde genel kastın olması yeterli değildir özel kasıt aranır. Bir başka deyişle failin, davranışının suç olduğunu bilmesi buna rağmen bile isteye bu fiili gerçekleştirmesi tek başına yetmez bu davranışının belli bir amaç uğruna olması da gerekir.

Hırsızlık Suçunun Basit Halleri (TCK 141 )

Yukarıda da belirtildiği gibi basit hali taşınır bir eşyanın zilyedinin ( kullanıcısının ) rızası olmadan kötü niyetli üçüncü bir kişi tarafından alınmasıdır. Suçun basit halinde eşyanın failin himayesine girmesi yeterlidir.

Hırsızlık Suçunun Nitelikli Halleri (TCK 142,143 )

Hırsızlık suçunun ;
TCK 142/1
Kamu yararına tahsis edilen eşya veya ulaşım aracı hakkında
Depremin veya her türlü afet için ayrılan eşya hakkında
Kullanımları gereği açıkta bırakılan eşya hakkında
TCK 142/2
Kişinin kendi malını koruyamamasından kaynaklı olarak
Kişinin üstünden el becerisi ile eşyanın ele geçirilerek
Deprem gibi herhangi bir doğal afetin meydana getirdiği kargaşadan yararlanarak
Bilişim sistemlerinin kullanılmasıyla
Muhafaza alınmış bir eşya hakkında
TCK 142/3
Suçun sıvı veya gaz halindeki enerji hakkında
İşlenmesi durumunda hırsızlık suçu nitelikli hale dönüşür. Hırsızlık suçunun nitelikli halinin cezası ise basit halinden fazladır. Suçun nitelikli halinde taşınır bir malın zilyedinin rızası olmadan alınması yeterli görülmemiş bununla beraber bazı şartlar aranmıştır. Suçun nitelikli halleri, suça konu taşınır mal hakkında olabileceği gibi bazen de mağdurun özel durumundan kaynaklı olabilir. Kanun koyucu bazı eşyaların veya özel durumlu kişilerin daha fazla korunmaya muhtaç olduğunu tespit etmiştir.

Hırsızlık Suçunun Gece Vakti İşlenmesi ( TCK 143 )

Türk Ceza Kanununda 6. madde tanımlar bölümünde gece vakti tanımlanmıştır. Söz konusu tanıma göre Gece Vakti; güneşin batmasından bir saat sonra başlayan ve doğmasından bir saat evvele kadar devam eden zaman süresidir. Hırsızlık suçunun güneşin batmasından bir saat sonradan başlayıp doğmasına bir saat kalana kadarki zamanda işlenmesi halinde cezası suçun basit halinde verilecek cezadan fazla olacaktır. Kanun koyucu suçun gece vakti işlenmeye daha elverişli olduğundan hareketle suçun gece vakti işlenmesinin cezasını daha yüksek belirtmiştir.

Hırsızlık Suçunda Kullanma Hırsızlığı ( TCK 146 )

Hırsızlık suçunda zilyedinden izinsiz olarak isteyerek alınmış bir taşınır eşyanın belli bir süre kullanımından sonra sahibine failin rızasıyla iade edilmesi hali de düzenlenmiştir. İlgili hükme göre fail bu eşyayı zilyedinin rızası olmadan alacak belli bir süre kullanacak geri kendiliğinden zilyedine teslim edecektir. Kanun koyucu failin eşyayı her ne kadar başta izinsiz alsa da daha sonra kendi rızasıyla aldığı yere teslim etmesini değerli bulmuş ve bu halde verilecek cezanın indirilmesini öngörmüştür. Ancak hırsızlığa konu eşyanın bir suç işlemek maksadıyla kullanıldıktan sonra verilmesi durumunda cezada indirim yapılmayacağı da ayrıca düzenlenmiştir.

Hırsızlık Suçunun Unsurları

Fail

Türk Ceza Kanunu 141. maddenin düzenlemesine göre hırsızlık suçunun faili başkasına ait bir taşınır malı izinsiz şekilde alan elinde bulunduran veya kullanan kişidir. Suçun faili bu eşyayı alan herkes olabilir. Failden kasıt burada gerçek kişilerdir. Tüzel kişiler bu suçun faili olamazlar.

Mağdur

Hırsızlık suçunda mağdur taşınır bir eşyası kendinden izin alınmadan başka biri tarafından alınan bu konuda malvarlığı ve mülkiyet hakkı ihlal edilen kişidir. Burada dikkat edilmesi gereken husus ise mağdurun illa taşınır eşyanın sahibi olması gerekmediğidir. İzinsiz alınan taşınır eşyanın sahibi olmasa bile kullanıcısı yani zilyedi de mağdurdur.

Suçun Konusu

Fail tarafından mağdurunun rızası olmadan alınan yer değiştirilen her türlü eşya; para, altın, mücevherat, elektronik cihazlar, giyim eşyaları, ev eşyaları, araçlar, hayvanlar suçun konusunu oluşturur. Dikkat edilmesi gereken bir başka nokta ise suça konu eşyanın maddi kıymet taşıması şart değildir. Maddi açıdan bir değeri olmayan ancak manevi anlamı olan bir fotoğraf, mektup, okul karnesi de suçun konusu olabilir.

Fiil

Hırsızlık suçunda fiil, failin bir başkasına ait olduğunu bildiği taşınır bir eşyayı kullananın rızası olmadan eşyanın bulunduğu yerden alıp kendi himayesine geçirme davranışıdır. Suçun oluşması için eşyanın bulunduğu yerden uzaklaşmasına da gerek yoktur. Önemli olan eşya üzerinde failin egemenlik kurmasıdır. Örneğin failin yanında masada duran, kendisinin olmayan bir yüzüğü alıp cebine atması hırsızlık suçu için yeterlidir. Failin bulunduğu meskenden veya masadan kalkıp gitmesi gerekmez.

Hırsızlık Suçunun Oluşma Şekilleri

Hırsızlık suçu taşınır bir malın zilyedinin izni olmadan kötü niyetli kişinin himayesine geçmesiyle işlenmiş olur. Hırsızlık suçu bir davranışı konu edinir. Fail tarafından, taşınır eşyayı alma davranışı sonucu suç olduğunun idrak edilmesi buna rağmen fiilin gerçekleştirilmesi gerekir. Dikkat edilmesi gereken kısımlardan bazıları ise şunlardır;
Zilyet tarafından rızayla teslim edilen taşınır bir malı teslim alan kişi, bu malı zilyedine geri vermesi gerekirken vermemişse burada TCK 141 Hırsızlık Suçu değil TCK 155 Güveni Kötüye Kullanma Suçu oluşur. Dikkat edilmesi gereken husus taşınır malın alındığı anda zilyedin rızasının olup olmadığıdır.
Başkasına ait taşınır malın üçüncü kişi tarafından zor kullanarak alınmasında ise TCK 141 Hırsızlık Suçu değil TCK 148 Yağma ( GASP ) Suçu oluşur. İki suçta da taşınır eşya zilyedinin rızası olmadan alınır. Yağma suçunda, hırsızlıktan farklı olarak suça konu eşya zilyedinin elinden şiddet cebir ile alınmıştır.
Taşınır bir malın, zilyedinin elinden çıkarken zilyedin iradesinin sakatlanması durumunda da TCK 141 Hırsızlık Suçu değil TCK 157 Dolandırıcılık Suçu oluşur. Bu iki suçun ayrışan kısmı taşınır malın zilyedinin elinden çıkarken zilyedin kandırılması halidir. Zilyet, mal elinden çıkarken kandırılmış ve fail malı bu sebeple almışsa bu durumda dolandırıcılık suçu vardır.