Abone Ol

Velayetin Değiştirilmesi

Velayetin değiştirilmesi davası, boşanma sonrasında çocuğun velayetinin verildiği ebeveynin durumunda esaslı bir değişiklik olması ve bu değişikliğin çocuğun üstün yararını olumsuz etkilemesi durumunda açılan bir davadır. Türk Medeni Kanunu’nun ilgili maddeleri gereğince, hâkim, re’sen (kendiliğinden) veya talep üzerine çocuğun menfaatini gerektiren önlemleri alabilir.

Dava Süreci ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Velayetin değiştirilmesi davası, Aile Mahkemesi’nde açılır ve basit yargılama usulüne tabidir. Bu tür davalar kamu düzenini ilgilendirdiğinden, hâkim delillerle bağlı olmayıp resen (kendiliğinden) araştırma ilkesini uygular, yani tarafların sunmadığı delilleri de toplayabilir.

Dava Dilekçesi Hazırlığı: Velayetin değiştirilmesini talep eden taraf (genellikle velayet hakkı bulunmayan ebeveyn), değişen koşulları ve bu durumların çocuğun menfaatini nasıl olumsuz etkilediğini somut delillerle açıklayan bir dava dilekçesi hazırlar. Dilekçede, velayetin kendisine verilmesi talebinin çocuğun üstün yararına uygun olduğu belirtilmelidir.
Yetkili Mahkeme: Velayetin değiştirilmesi davasında kesin yetki kuralı yoktur. Dava, davalının yerleşim yerindeki veya davacının yerleşim yerindeki Aile Mahkemesi’nde açılabilir.
Delillerin Sunulması: Mahkeme, velayet değişikliği talebini değerlendirirken çeşitli delilleri dikkate alır. Bunlar:
- Tanık Beyanları: Çocuğun öğretmenleri, aile bireyleri, komşuları veya çocuğun yakın çevresindeki kişilerin tanıklıkları.
- Uzman Raporları: Psikolog, pedagog ve sosyal hizmet uzmanları tarafından hazırlanan sosyal inceleme raporları ve psikolojik değerlendirmeler. Bu raporlar mahkemenin kararında büyük rol oynar.
- Belgeler: Okul kayıtları, karneler, sağlık raporları, gelir belgeleri, varsa adli sicil kayıtları, ev ve yaşam koşullarını gösteren belgeler.
- Görsel/İşitsel Deliller: Hukuka uygun şekilde elde edilmiş ses veya video kayıtları, mesajlaşmalar (ancak özel hayatın gizliliğini ihlal etmeyen nitelikte olmalıdır).
Geçici Velayet: Dava sürecinde, çocuğun güvenliği veya menfaati açısından tehlikeli bir durum söz konusuysa, mahkeme hızlı bir şekilde geçici velayet değişikliği kararı verebilir.
Çocuğun Dinlenmesi: Çocuğun yaşı ve olgunluğu uygunsa, mahkeme tarafından bir uzman eşliğinde dinlenerek görüşleri alınır. Çocuğun isteği, mahkeme kararı için önemli bir faktör olsa da tek başına belirleyici değildir; asıl olan yine çocuğun üstün yararıdır.
Hâkimin Re’sen Araştırma İlkesi: Velayet davaları, kamu düzenini ilgilendirdiği için hâkim, tarafların sunduğu delillerle sınırlı kalmayıp, çocuğun menfaatini korumak adına gerekli gördüğü her türlü araştırmayı (örneğin, ilgili kurum ve kuruluşlardan bilgi toplama) yapma yetkisine sahiptir.

Avukatın Rolü ve Önemi

Velayetin değiştirilmesi davaları hem hukuki hem de duygusal açıdan oldukça karmaşıktır. Bu nedenle, bir avukatla çalışmak sürecin doğru ve eksiksiz ilerlemesi açısından kritik öneme sahiptir:

Dava Dilekçesinin Profesyonelce Hazırlanması: Hukuki dayanakları ve somut olayları doğru şekilde ifade eden, eksiksiz bir dilekçe ile davanın güçlü bir başlangıç yapmasını sağlar.
Delillerin Toplanması ve Sunulması: Velayet değişikliğini gerektiren yeni durumların ve çocuğun menfaatine aykırı hususların ispatı için gerekli delillerin hukuka uygun şekilde toplanması ve mahkemeye sunulmasında rehberlik eder.
Sürecin Takibi ve Yönetimi: Duruşmalara katılır, hakimin sorularına hukuki cevaplar verir, karşı tarafın iddialarına karşı savunma geliştirir ve yasal sürelere uyulmasını sağlar.
Çocuğun Üstün Yararının Vurgulanması: Tüm argümanlarını çocuğun üstün yararı ilkesi üzerine kurar ve mahkemeyi bu yönde ikna etmeye çalışır.
Uzman Raporlarının Değerlendirilmesi: Pedagog veya sosyal inceleme raporlarını hukuki açıdan değerlendirir, varsa itiraz haklarını kullanır.
Hukuki Danışmanlık: Süreç boyunca yaşanabilecek her türlü gelişmede hukuki bilgi ve destek sağlar.

Velayetin Değiştirilmesi Şartları

Velayetin değiştirilmesi davası, boşanma kararı ile belirlenen velayetin, daha sonra ortaya çıkan durum değişiklikleri nedeniyle yeniden düzenlenmesini amaçlar. Bu davanın açılabilmesi ve mahkemece velayetin değiştirilebilmesi için belirli şartların oluşması gerekir. Türk Medeni Kanunu (TMK) ve Yargıtay içtihatları bu şartları net bir şekilde ortaya koymuştur.

Velayetin değiştirilmesindeki temel ilke **”çocuğun üstün yararı”**dır. Mahkeme, tüm değerlendirmelerinde ve kararında bu ilkeyi esas alır.

İşte velayetin değiştirilmesi davasının temel şartları:

Boşanma Kararından Sonra Esaslı Bir Durum Değişikliğinin Meydana Gelmesi: Velayet değiştirilmesi davası, ilk velayet kararının verildiği tarihten (genellikle boşanma kararının kesinleştiği tarih) sonra meydana gelen ve çocuğun velayetinin yeniden düzenlenmesini gerektiren, önemli ve kalıcı değişikliklere dayanır. Geçici veya önemsiz değişiklikler velayet değişikliği için yeterli değildir. Bu değişiklikler genellikle velayet sahibi ebeveynin veya çocuğun yaşam koşullarında, sağlık durumunda, sosyal çevresinde meydana gelir.
Mevcut Velayet Düzenlemesinin Çocuğun Üstün Yararını Olumsuz Etkilemesi: Meydana gelen durum değişikliği, çocuğun fiziksel, zihinsel, ruhsal, ahlaki ve sosyal gelişimini olumsuz yönde etkileyecek nitelikte olmalıdır. Yani, mevcut velayet düzenlemesinin devam etmesi, çocuğa zarar veriyor veya onun gelişimini engelliyorsa, velayet değişikliği düşünülebilir.

Velayetin Değiştirilmesini Gerektiren Başlıca Durumlar (Örnekler):

Velayet Sahibi Ebeveynin Velayet Görevini Kötüye Kullanması veya İhmal Etmesi:
- Çocuğun bakımı, eğitimi, sağlığı veya ahlaki gelişiminin ihmal edilmesi (örn: okula göndermeme, sağlık ihtiyaçlarını karşılamama, kötü ortamda büyütme).
- Çocuğa karşı fiziksel, duygusal, psikolojik şiddet veya istismar uygulanması.
- Diğer ebeveynle çocuk arasında mahkemece belirlenen kişisel ilişkinin (görüşme hakkının) sürekli ve haksız yere engellenmesi.
- Velayet sahibi ebeveynin ciddi sağlık sorunları (fiziksel veya psikolojik) yaşaması ve bu durumun velayet görevini yerine getirmesini imkansız hale getirmesi.
- Velayet sahibi ebeveynin bağımlılık (alkol, uyuşturucu, kumar vb.) edinmesi ve bu bağımlılığın çocuğun yaşam kalitesini ve güvenliğini tehdit etmesi.
- Velayet sahibi ebeveynin hüküm giymesi, cezaevine girmesi ve bu durumun çocuğun bakımını fiilen imkansız kılması.
Velayet Sahibi Ebeveynin Yaşam Koşullarındaki Önemli Değişiklikler:
- Başka Bir Yere Taşınma: Velayet sahibi ebeveynin, çocuğun sosyal çevresini, okulunu ve diğer ebeveynle olan kişisel ilişkisini ciddi şekilde etkileyecek biçimde başka bir şehre veya ülkeye taşınması. Bu durum, çocuğun adaptasyon sürecinde zorluklar yaşamasına neden olabilir.
- Yeniden Evlenme: Velayet sahibi ebeveynin yeniden evlenmesi tek başına velayetin değiştirilmesi nedeni değildir. Ancak, yeni eşin çocuğa karşı olumsuz tutum sergilemesi, üvey ebeveynin çocuğu istismar etmesi veya yeni evlilik ortamının çocuğun menfaatine aykırı bir durum yaratması halinde velayet değişikliği talep edilebilir.
- Maddi Durumun Kötüleşmesi: Velayet sahibi ebeveynin uzun süreli işsiz kalması, ekonomik olarak ciddi sıkıntılar yaşaması ve bu durumun çocuğun temel ihtiyaçlarının karşılanmasını engellemesi.
Çocuğun İsteği (Yaşına ve Olgunluğuna Göre):
- Çocuk, belirli bir yaşa ve idrak yeteneğine ulaştığında (genellikle 8 yaş ve üzeri), kiminle yaşamak istediği konusundaki görüşü mahkeme tarafından dikkate alınır. Mahkeme, pedagog veya psikolog aracılığıyla çocuğun bu konudaki beyanını alır ve değerlendirir. Ancak çocuğun isteği tek başına velayet değişikliği için yeterli değildir; çocuğun üstün yararının da bu yönde olması gerekir.
Diğer Ebeveynin (Velayet Talep Eden Tarafın) Durumunda İyileşme:
- Velayeti talep eden ebeveynin (diğer ebeveynin) velayet görevinin kendisine verilmesini gerektirecek derecede uygun koşullara sahip olması. Örneğin, işini düzeltmesi, uygun bir yaşam ortamı sağlaması, sağlık sorunlarını çözmesi vb.

Velayetin Değiştirilmesi Dava Dilekçesi

Boşanma sonrasında verilen velayet kararının değişmesi için açılacak “Velayetin Değiştirilmesi Davası” dilekçesi örneği aşağıdadır. Bu örnek genel bir taslak olup, her olayın kendine özgü koşullarına göre detayların ve delillerin özenle eklenmesi gerektiğini unutmayın. Bu sadece bir taslak olup, yasal geçerliliği ve etkinliği için mutlaka bir avukat tarafından düzenlenmeli ve incelenmelidir.

ÖRNEK VELAYETİN DEĞİŞTİRİLMESİ DAVA DİLEKÇESİ

… NÖBETÇİ AİLE MAHKEMESİ’NE

DAVACI : [Adınız Soyadınız] T.C. Kimlik No: [T.C. Kimlik Numaranız] Adres: [Adresiniz] Telefon: [Telefon Numaranız] E-Posta: [E-Posta Adresiniz]

VEKİLİ : [Avukatınızın Adı Soyadı] (Varsa) Adres: [Avukatınızın Adresi] Telefon: [Avukatınızın Telefonu] E-Posta: [Avukatınızın E-Postası]

DAVALI : [Velayet Sahibi Eski Eşinizin Adı Soyadı] T.C. Kimlik No: [Eski Eşinizin T.C. Kimlik Numarası] Adres: [Eski Eşinizin Adresi] Telefon: [Eski Eşinizin Telefonu] (Biliniyorsa)

KONU : Müşterek çocuk [Çocuğunuzun Adı Soyadı]’nın velayetinin değiştirilerek tarafıma verilmesi talebimizden ibarettir.

AÇIKLAMALAR :

Davalı ile [Boşanma Tarihi] tarihinde … Aile Mahkemesi’nin [Dosya Numarası, örn: 20XX/XXX E. – 20XX/XXX K.] sayılı kararı ile boşandık. Boşanma kararında, müşterek çocuğumuz [Çocuğunuzun Adı Soyadı] ([Çocuğunuzun Doğum Tarihi] doğumlu) velayeti davalı [Eski Eşinizin Adı Soyadı]’na verilmiştir. (Ek-1 Boşanma Kararı)
Boşanma kararının kesinleşmesinden bu yana geçen [Geçen Süre, örn: 2 yıl] içerisinde, müşterek çocuğumuzun velayetini alan davalının yaşam koşullarında ve çocuğa karşı tutumunda esaslı ve çocuğun üstün yararını olumsuz etkileyen önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Bu değişiklikler aşağıdaki gibidir:
- [Değişiklik 1’i Detaylandırın – Somut Olaylar ve Tarihlerle]: Örneğin, “Davalı, [Tarih] tarihinden itibaren işini kaybetmiş ve düzenli bir gelire sahip değildir. Bu durum, çocuğumuzun temel ihtiyaçlarının (beslenme, giyinme, eğitim) karşılanmasında ciddi aksaklıklara yol açmaktadır. Çocuğumuzun okul ihtiyaçları dahi tarafımdan karşılanmak zorunda kalmaktadır.”
- [Değişiklik 2’yi Detaylandırın – Somut Olaylar ve Tarihlerle]: Örneğin, “Davalı, son [Süre, örn: 6 aydır] çocuğumuzla yeterince ilgilenmemekte, çocuğun okul başarısında gözle görülür bir düşüş yaşanmıştır. [Çocuğunuzun adı], derslerine odaklanmakta zorlanmakta ve okuldan eve geldiğinde çoğu zaman yalnız kalmaktadır. Hatta [Tarihinde] çocuğumuzun öğretmeni [Öğretmen Adı Soyadı] beni arayarak çocuğun okula devamsızlık yaptığını/derslerinde gerilediğini bildirmiştir.” (Gerekirse bu kişi tanık olarak gösterilebilir.)
- [Değişiklik 3’ü Detaylandırın – Somut Olaylar ve Tarihlerle]: Örneğin, “Davalı, [Tarih] tarihinde [Başka bir şehre/ülkeye, örn: İzmir’e] taşınmış ve çocuğumuzun alışkın olduğu sosyal çevresinden, okulundan ve arkadaşlarından kopmasına neden olmuştur. Çocuğumuz, yeni ortama uyum sağlamakta zorlanmakta ve bu durum ruhsal sağlığını olumsuz etkilemektedir. Hatta [Varsa: bu konuda psikolog desteği aldığına dair bilgi/belge]”
- [Değişiklik 4’ü Detaylandırın – Somut Olaylar ve Tarihlerle]: Örneğin, “Davalı, [Varsa: kötü alışkanlıklar edinmiş, alkol bağımlılığı vb.] ve bu durumu çocuğumuzun yanında da sürdürmektedir. Bu durum çocuğumuzun sağlıklı bir ortamda büyümesine engel teşkil etmekte ve çocuğun psikolojisini ciddi şekilde olumsuz etkilemektedir. [Veya: Davalının yeni bir evlilik yapması ve üvey ebeveynin çocuğumuza karşı olumsuz tutum sergilemesi. Somut örnekler verin.]”
- Çocuğun İsteği (Varsa ve yaş/olgunluk uygunsa): “Müşterek çocuğumuz [Çocuğunuzun Adı Soyadı], yaşı ve idrak yeteneği itibarıyla [yaşı], davalı ile kalmak istemediğini ve benimle yaşamak istediğini birçok kez dile getirmiştir. Çocuğumuzun bu isteğinin, yukarıda belirtilen olumsuz koşullar nedeniyle haklı ve kendi üstün menfaatine uygun olduğu kanaatindeyiz.”
Türk Medeni Kanunu’nun 339. vd. maddeleri ve özellikle 349. maddesi “Velayet kendisine verilen eşin yeniden evlenmesi, başka bir yere gitmesi veya ölmesi gibi yeni olguların zorunlu kılması hâlinde hâkim, re’sen veya istek üzerine gerekli önlemleri alır.” hükmünü amirdir. Yargıtay içtihatları da velayetin değiştirilmesi için çocuğun üstün yararının esas alındığını ve velayet sahibi ebeveynin durumunda esaslı bir değişiklik olması gerektiğini vurgulamaktadır.
Yukarıda açıklanan nedenler ve somut olaylar ışığında, müşterek çocuğumuz [Çocuğunuzun Adı Soyadı]’nın sağlıklı gelişimi, eğitimi, fiziksel ve ruhsal sağlığı açısından velayetinin değiştirilmesi ve tarafıma verilmesi zorunluluk arz etmektedir. Ben [Adınız Soyadınız], çocuğumuzun tüm ihtiyaçlarını karşılayabilecek düzenli bir gelire sahip (Ek-2 Gelir Belgeleri) ve çocuğumuza uygun yaşam koşullarına sahibim (Ek-3 İkametgah Belgesi, Ev Fotoğrafları). Çocuğumla olan kişisel ilişkim sağlıklı ve güçlüdür.

HUKUKİ NEDENLER : Türk Medeni Kanunu’nun 339, 340, 341, 342, 346, 349. maddeleri ve ilgili diğer yasal mevzuat.

HUKUKİ DELİLLER :

… Aile Mahkemesi’nin [Dosya Numarası] E. [Karar Numarası] K. sayılı boşanma kararı (Ek-1)
Nüfus Kayıt Örneği (Tarafların ve çocuğun)
[Davacıya ait] Gelir Belgeleri (Maaş bordrosu, kira geliri, vergi beyannamesi vb.) (Ek-2)
[Davacıya ait] İkametgah Belgesi ve varsa yaşam koşullarını gösteren fotoğraflar (Ek-3)
Çocuğun okul kayıtları, karneleri, devamsızlık bilgileri, öğretmeninden alınacak dilekçeler/raporlar (varsa)
Çocuğun veya velayet sahibi ebeveynin sağlık durumuyla ilgili raporlar (varsa)
[Varsa] Velayet sahibi ebeveynin [kötü alışkanlıklarına/adli sicil kaydına] dair belgeler
Tanık beyanları (Tanık listesi ve adresleri/iletişim bilgileri daha sonra sunulacaktır. Örn: Öğretmenler, komşular, aile yakınları, pedagog, psikolog vb.)
Sosyal İnceleme Raporu, Pedagog ve Psikolog Raporu (Mahkeme tarafından istenecektir.)
Yemin ve her türlü yasal delil.

SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda arz ve izah olunan nedenlerle;

Müşterek çocuğumuz [Çocuğunuzun Adı Soyadı]’nın velayetinin değiştirilerek tarafıma (DAVACIYA) verilmesine,
Yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini vekaleten/saygılarımla arz ve talep ederim.

[Tarih – Gün.Ay.Yıl]

DAVACI / DAVACI VEKİLİ [Adınız Soyadınız / Avukatınızın Adı Soyadı] [İmza]

Velayetin Değiştirilmesi Dava Avukatı

Velayetin değiştirilmesi davası, boşanma davaları kadar hassas ve karmaşık hukuki süreçler içerir. Bu tür davalarda bir avukatla çalışmak, davanın seyri ve çocuğun üstün yararının korunması açısından hayati öneme sahiptir. Velayetin değiştirilmesi davalarında bir avukatın rolü ve neden avukatla çalışmanız gerektiği aşağıda detaylandırılmıştır:

Velayetin Değiştirilmesi Davasında Avukatın Rolü

Bir avukat, velayetin değiştirilmesi sürecinde size şu konularda profesyonel destek sağlar:

Dava Dilekçesinin Hazırlanması ve Hukuki Temellendirme:
- Velayetin değiştirilmesini gerektiren esaslı durum değişikliklerini hukuki bir dille, somut ve ikna edici bir şekilde dilekçede belirtir.
- Çocuğun üstün yararı ilkesine vurgu yaparak, velayetin size verilmesinin çocuğun geleceği ve gelişimi açısından neden daha iyi olacağını detaylandırır.
- Gerekçelerinizi Türk Medeni Kanunu ve Yargıtay içtihatları doğrultusunda hukuki zemine oturtur.
Delillerin Toplanması ve Sunulması:
- İddialarınızı destekleyecek somut delilleri (tanık beyanları, pedagog/psikolog raporları, okul kayıtları, sağlık raporları, gelir belgeleri, fotoğraflar, yazışmalar vb.) belirlemenize ve toplamanıza yardımcı olur.
- Toplanan delilleri mahkemeye usulüne uygun şekilde sunar ve bunların hukuki değerini açıklar.
- Karşı tarafın iddialarına ve delillerine karşı hukuki argümanlar geliştirir, çürütücü deliller sunar.
Hukuki Sürecin Takibi ve Yönetimi:
- Dava dilekçesinin sunulmasından kararın kesinleşmesine kadar tüm yargılama sürecini (duruşmalar, tebligatlar, süreler) sizin adınıza takip eder.
- Mahkeme önünde sizi temsil eder, gerekli beyanlarda bulunur, soruları yanıtlar ve sizin adınıza yasal işlemleri yürütür.
- Hakim tarafından istenen ek bilgi ve belgeleri zamanında ve eksiksiz olarak mahkemeye sunar.
- Mahkeme sürecinde ortaya çıkabilecek usuli eksikliklerin veya hataların önüne geçer.
Uzman Raporları Sürecinde Rehberlik:
- Mahkeme genellikle velayetin değiştirilmesi davalarında pedagog, psikolog veya sosyal hizmet uzmanlarından rapor talep eder. Avukatınız, bu süreçlerde ne gibi sorularla karşılaşabileceğiniz, nasıl bir tutum sergilemeniz gerektiği konusunda size ve çocuğunuza rehberlik eder.
- Hazırlanan uzman raporlarını hukuki açıdan değerlendirir, lehinize olan kısımları vurgular veya aleyhinize olan kısımlara karşı itirazlarda bulunur.
Çocuğun Görüşünün Alınması Sürecinde Destek:
- Eğer çocuğun yaşı ve olgunluğu uygunsa, çocuğun görüşünün nasıl alınacağı, bu süreçte çocuğun psikolojik durumunun nasıl korunacağı konusunda size bilgi verir.
- Çocuğun beyanlarının mahkemece doğru yorumlanması için hukuki argümanlar sunar.
Hukuki Danışmanlık ve Strateji Belirleme:
- Dava boyunca size sürekli hukuki danışmanlık sağlar, davanın olası gidişatı ve sonuçları hakkında bilgi verir.
- Davanın kazanılması için en uygun stratejiyi belirlemenize yardımcı olur.
- Karşı tarafın olası hamlelerine karşı hazırlıklı olmanızı sağlar.
Karara İtiraz ve Temyiz Süreçleri:
- Mahkeme kararının lehinize olmaması durumunda, istinaf (bölge adliye mahkemesi) veya temyiz (Yargıtay) süreçlerini sizin adınıza başlatır ve takip eder.
- Üst mahkemelerde davanızın başarılı olması için gerekli hukuki argümanları hazırlar.

Neden Velayetin Değiştirilmesi Davasında Avukatla Çalışmalısınız?

Hukuki Bilgi ve Uzmanlık: Velayet hukuku, Medeni Kanun, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Yargıtay içtihatları gibi geniş bir bilgi birikimi gerektirir. Bir avukat, bu karmaşık hukuki yapıyı bilir ve haklarınızı doğru şekilde savunur.
Çocuğun Üstün Yararını Odaklama: Avukat, davanın odağının “çocuğun üstün yararı” olmasını sağlar. Sunulan tüm delil ve argümanların bu ilke ile uyumlu olmasını temin eder.
Objektif Bakış Açısı: Velayetin değiştirilmesi davaları genellikle yoğun duygusal çatışmalar içerir. Avukat, duygusal faktörlerden arınarak süreci objektif ve rasyonel bir şekilde yönetir.
Usul Hatalarını Önleme: Dava süreçleri belirli usul kurallarına tabidir. Bu kurallara uyulmaması, hak kayıplarına veya davanın reddedilmesine neden olabilir. Avukat, usul hatalarını önler.
Stres ve Zaman Yönetimi: Davanın getirdiği yoğun stres ve bürokratik işlemlerle uğraşma yükünü üzerinizden alır. Bu sayede siz de kendinize ve çocuğunuza daha fazla odaklanabilirsiniz.
Etkili Temsil: Mahkeme önünde güçlü ve etkili bir hukuki temsil sağlar, iddialarınızı ve savunmalarınızı en iyi şekilde dile getirir.