Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi

Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Nedir?

Belirsiz süreli iş sözleşmesi, iş ilişkisinin belirli bir süreye bağlı olarak yapılmadığı sözleşmelere verilen addır. İşçi ve işveren arasında yapılan iş sözleşmesinde, iş ilişkisinin ne kadar süreyle devam edeceği açıkça belirtilmemişse, sözleşme belirsiz süreli sayılır.

Belirsiz süreli iş sözleşmesi, işveren ve işçi açısından en yaygın kullanılan iş sözleşmesi türüdür. Bu sözleşmenin belirsiz süreli olmasının nedeni, iş ilişkisinin sürekliliği ve güvencesidir. İşveren, belirsiz süreli iş sözleşmesiyle işçiyi sürekli olarak istihdam edebilmekte, işçi de işyerinde sürekli olarak çalışabilmektedir.

Belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshi, işveren ve işçi açısından bazı hak ve sorumluluklara tabidir. İşveren, işçiyi belirli bir sebep göstermeksizin veya ihbar öne sürmeksizin fesih edemez. İşçi ise, işverenin kasti davranışı veya İş Kanunu’nun 26. maddesinde belirtilen nedenlerle iş sözleşmesini feshedebilir.

Belirsiz süreli iş sözleşmesinin başlıca özellikleri şunlardır:

  • İş ilişkisinin belirli bir süreye bağlı olmadığı,
  • İşveren ve işçi arasında yapılan iş sözleşmesinde, iş ilişkisinin ne kadar süreyle devam edeceğinin açıkça belirtilmediği,
  • İşveren ve işçi açısından en yaygın kullanılan iş sözleşmesi türü olduğu,
  • İş ilişkisinin sürekliliği ve güvencesini sağladığı,
  • İşverenin işçiyi belirli bir sebep göstermeksizin veya ihbar öne sürmeksizin fesih edemediği,
  • İşçinin işverenin kasti davranışı veya İş Kanunu’nun 26. maddesinde belirtilen nedenlerle iş sözleşmesini feshedebileceğidir.

Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Feshi

Belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshi, işveren veya işçi tarafından yapılabilir. Fesih, iş sözleşmesinin sona ermesi anlamına gelir.

İşveren tarafından belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshi

İşveren, işçiyi ancak haklı bir sebebe dayanarak veya ihbar öne sürmeksizin feshedebilir. Haklı bir sebebe dayalı fesih, işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle veya işverenin işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan nedenlerle olabilir. İhbar öne sürmeksizin fesih, işverenin işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanarak işçiyi bildirim süresine uymadan fesih etmesidir.

İşveren tarafından belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshine ilişkin fesih bildirimi, yazılı olarak ve açıkça yapılmalıdır. Fesih bildirimi, işçiye imza karşılığında veya noter aracılığıyla tebliğ edilir.

İşçi tarafından belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshi

İşçi, işverenin kasti davranışı veya İş Kanunu’nun 26. maddesinde belirtilen nedenlerle iş sözleşmesini feshedebilir. İşverenin kasti davranışı, işçinin kişilik haklarını ağır şekilde ihlal eden veya işin yapılmasını çekilmez hale getiren davranışlardır. İş Kanunu’nun 26. maddesinde belirtilen nedenler ise şunlardır:

  • İş sözleşmesinin esaslı bir unsurunun işveren tarafından değiştirilmesi,
  • İşverenin işçiye veya yakınlarına karşı sataşması, hakaret etmesi veya tehdit etmesi,
  • İşverenin işçiyi cinsel taciz etmesi,
  • İşçinin işyerinde cinsel saldırıya uğraması,
  • İşverenin işçiye mobbing uygulaması,
  • İşverenin işçinin ücretini veya sosyal haklarını ödememesi,
  • İşverenin işçiyi yasal izinlerini kullanması için engellemesi.

Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Feshi

İşçinin İş Sözleşmesini Feshetmesi

İşçi, işverenin kasti davranışı veya İş Kanunu’nun 26. maddesinde belirtilen nedenlerle iş sözleşmesini feshedebilir. İşverenin kasti davranışı, işçinin kişilik haklarını ağır şekilde ihlal eden veya işin yapılmasını çekilmez hale getiren davranışlardır. İş Kanunu’nun 26. maddesinde belirtilen nedenler ise şunlardır:

  • İş sözleşmesinin esaslı bir unsurunun işveren tarafından değiştirilmesi,
  • İşverenin işçiye veya yakınlarına karşı sataşması, hakaret etmesi veya tehdit etmesi,
  • İşverenin işçiyi cinsel taciz etmesi,
  • İşçinin işyerinde cinsel saldırıya uğraması,
  • İşverenin işçiye mobbing uygulaması,
  • İşverenin işçinin ücretini veya sosyal haklarını ödememesi,
  • İşverenin işçiyi yasal izinlerini kullanması için engellemesi.

İşçi, iş sözleşmesini feshetme kararını kendisi vermelidir. İşçi, işverenin baskısı veya zoruyla iş sözleşmesini feshedemez.

İşçinin İş Sözleşmesini Feshetmek İçin Yapması Gerekenler

İşçi, iş sözleşmesini feshetmek için yazılı olarak bir fesih bildirimi hazırlamalıdır. Fesih bildirimi, işverene imza karşılığında veya noter aracılığıyla tebliğ edilir. Fesih bildiriminde, fesih nedeni açıkça belirtilmelidir.

İşçi, iş sözleşmesini feshettiği tarihten itibaren işyerini terk etmekle yükümlüdür. İşçi, işyerini terk etmeden önce, işverene işyerini teslim etmek ve işverenin kendisine olan borçlarını ödemek zorundadır.

İşçinin İş Sözleşmesini Feshi Sonucunda Hak Kazandığı Alacaklar

İşçi, iş sözleşmesini feshetmesi sonucunda aşağıdaki alacakları hak kazanır:

  • Kıdem tazminatı: İşçinin işyerinde çalıştığı her yıl için 30 günlük ücretidir. Kıdem tazminatına hak kazanmak için işçinin işyerinde en az bir yıl çalışması gerekir.
  • İhbar tazminatı: İşçinin işverene bildirmeksizin iş sözleşmesini feshetmesi durumunda, işverenin işçiye ödemesi gereken tazminattır. İhbar tazminatının miktarı, işçinin kıdem süresine ve brüt ücretine göre değişir.
  • Yıllık izin ücreti: İşçinin işyerinde çalıştığı her yıl için 20 günlük ücretidir. İşçi, yıllık izin hakkını kullanmazsa, bu hakkın karşılığı olan ücreti işverenden talep edebilir.
  • Diğer işçilik alacakları: İşçinin iş sözleşmesi kapsamında elde ettiği ücret, prim, ikramiye, sosyal yardımlar gibi alacaklardır.

İşçi ve İşverenin Anlaşmasıyla İş Sözleşmesinin Feshi

İşveren ve işçi, iş sözleşmesinin feshinde anlaşma sağlayabilirler. Bu durumda, taraflar, fesih bildirimi, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti ve diğer işçilik alacaklarının miktarını serbestçe belirleyebilirler.

İşçi Tarafından İş Sözleşmesinin Feshedilmesi Davasında Zamanaşımı

İşçi, iş sözleşmesini feshetmesi sonucunda hak kazandığı alacaklarından dolayı, feshin gerçekleştiği tarihten itibaren 1 yıl içinde dava açabilir.

Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi İhbar Süresi

  • İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
  • İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,
  • İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,
  • İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirimin yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra,

feshedilmiş sayılır.

Bu süreler, işçinin işverene bildirimde bulunduğu tarihten itibaren başlamaktadır. İşveren, bildirim süresine ait ücreti, işçinin bildirim süresinin sona erdiği tarihte ödemekle yükümlüdür.

İşçi, iş sözleşmesini feshetmesi durumunda, işverene bildirimde bulunmak zorundadır. İşveren, bildirim süresine uymak zorunda değildir. Ancak, işveren bildirim süresine uymazsa, işçiye bildirim süresine ait ücreti tazminat olarak ödemek zorundadır.

İş Kanunu’nun 17. maddesindeki ihbar süreleri, işçi ve işverenin anlaşmasıyla daha uzun veya daha kısa tutulabilir.