Türk Vatandaşlarının İadesi

1. Temel Kural

• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 38/son maddesi:

  “Vatandaş, suç sebebiyle yabancı bir ülkeye geri verilemez.”

• Yani Türk vatandaşları, yabancı ülkelere iade edilmez.

2. İstisnalar

2017 Anayasa değişikliği ile bu kuralın bazı istisnaları getirildi:

• Uluslararası Ceza Divanı’na (UCD) taraf olmanın gereği,

• Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerde açıkça öngörülmesi.

Buna göre, çifte suçluluk ilkesi (hem Türkiye’de hem karşı ülkede suç olması) ve Türkiye’nin taraf olduğu anlaşmalar çerçevesinde bazı iade talepleri değerlendirilebilir.

3. Yurt Dışında Suç İşleyen Türk Vatandaşı

• Eğer Türk vatandaşı yabancı ülkede suç işler ve Türkiye’ye dönerse, kural olarak iade edilmez.

• Ancak:

  • Türkiye, suçun işlendiği ülkenin talebi üzerine kendi yargı yetkisini kullanabilir.

  • Bu durumda, o kişi Türkiye’de yargılanabilir (milli yargılama yetkisi).

  • Örn: Yabancı ülkede işlenen uyuşturucu, insan kaçakçılığı, terör gibi suçlar.

4. Türk Ceza Kanunu’nda Düzenleme

• TCK m.11/2:

  “Türk vatandaşları, Türkiye dışında işledikleri suçtan dolayı, yabancı ülkede yargılama yapılmamışsa veya yapılmasına rağmen Türkiye’de yeniden yargılama yapılması gerekiyorsa Türk kanunlarına göre yargılanır.”

Yani; Türkiye, vatandaşı koruma adına iade etmese de, suçun hesabını Türkiye’de sorar.

5. Çifte Vatandaşlık Durumu

• Eğer kişi hem Türk vatandaşı hem de başka bir ülkenin vatandaşı ise, iade süreci daha karmaşık hale gelir.

• O durumda iade, çoğu kez diğer vatandaşlığına sahip olduğu ülke üzerinden yapılabilir.

6. Uygulama Örneği

• Almanya’da bir Türk vatandaşı ağır ceza gerektiren suç işledi, sonra Türkiye’ye döndü.

• Almanya iade talebi gönderdi → Türkiye “vatandaş iade edilmez” gerekçesiyle reddetti.

• Ancak Türk savcılığı olayı kendi mahkemelerinde soruşturur ve dava açar.