Şikayete Bağlı Suçlar

Şikayete bağlı suç, Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) düzenlenen ve mağdurun şikayeti üzerine soruşturma ve kovuşturma başlatılabilen suçlardır. Bu tür suçlarda, mağdurun şikayet hakkını kullanmaması durumunda, savcılık veya diğer yetkili makamlar suçla ilgili işlem yapamaz. Şikayet, bu suçlar için yasal bir ön koşuldur.

Şikayete Bağlı Suçların Özellikleri

  1. Kamu Düzeni Öncelikli Değil:

    • Şikayete bağlı suçlar genellikle toplumu değil, bireyin özel haklarını ve çıkarlarını ihlal eden suçlardır.

    • Bu nedenle, mağdurun iradesi ön plandadır.

  2. Şikayet Süresi:

    • Mağdurun, suçun işlendiğini öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikayette bulunması gerekir (TCK m.73).

    • Süre aşılırsa şikayet hakkı düşer ve kamu davası açılamaz.

  3. Şikayetin Geri Alınması:

    • Şikayete bağlı suçlarda, mağdur şikayetini geri çekerse, dava düşer. Ancak bu durum yalnızca şikayete bağlı suçlar için geçerlidir.

  4. Resen Soruşturma ve Kovuşturma Yapılmaz:

    • Şikayet olmadığı sürece, yetkili makamlar tarafından resen (kendiliğinden) bir işlem başlatılamaz.

Şikayete Bağlı Suçlara Örnekler

  • Hakaret (TCK m.125): Bir kişiye yönelik onur kırıcı ifadeler kullanılması.

  • Tehdit (TCK m.106/1): Bir kişiye yönelik belirli bir zararın verileceği tehdidinde bulunma.

  • Basit Yaralama (TCK m.86/2): Hafif yaralanmalara neden olan fiiller.

  • Şahsi Malvarlığına Karşı İşlenen Suçlar: Örneğin, mala zarar verme (TCK m.151).

Şikayet Hakkının Kullanımı

  • Şikayet, yetkili mercilere (polis, jandarma, savcılık) sözlü veya yazılı olarak yapılabilir.

  • Mağdur, suçun işlenişine dair yeterli bilgileri ve delilleri sunmalıdır.

Şikayete Bağlı Suç ile Resen Soruşturulan Suçların Farkı

  • Şikayete bağlı suçlarda mağdurun iradesi temel alınırken, resen soruşturulan suçlarda (örneğin cinayet, uyuşturucu ticareti, cinsel saldırı) kamu düzeni ön plandadır ve şikayet olup olmamasına bakılmaksızın işlem yapılır.

Şikayete bağlı suçlar, mağdurun şikayeti üzerine soruşturma ve kovuşturma başlatılabilen suçlardır. Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) çeşitli maddelerde düzenlenmiş olan bu suçlar, genellikle bireyin özel haklarına yönelik işlenen, kamu düzenini doğrudan etkilemeyen suçlardır.

TCK’da Şikayete Bağlı Suçlar ve Örnekleri

1. Şerefe Karşı Suçlar (TCK m.125 – 131)

  • Hakaret (TCK m.125): Bir kişinin onurunu kırıcı söz veya davranışlar.

  • İftira (TCK m.267 – Şikayete bağlı olmayan bir kısmı hariç): Kısmen şikayete bağlıdır.

2. Vücut Dokunulmazlığına Karşı Suçlar

  • Basit Yaralama (TCK m.86/2): Hafif yaralanmalara neden olan fiiller.

  • Taksirle Yaralama (TCK m.89): Kaza veya ihmal sonucu bir kişinin yaralanması.

3. Hürriyete Karşı Suçlar

  • Tehdit (TCK m.106/1): Şikayete bağlıdır, ancak daha ağır nitelikli tehditler (örneğin, silahla tehdit) resen soruşturulur.

  • Huzur ve Sükunu Bozma (TCK m.123): Telefonla veya başka yollarla bir kişinin huzurunun bozulması.

  • Kişilerin Huzur ve Sükununu Bozma (TCK m.124): İletişim araçlarının kötüye kullanılması.

4. Malvarlığına Karşı Suçlar

  • Mala Zarar Verme (TCK m.151): Bir başkasının malına kasten zarar verme.

  • Güveni Kötüye Kullanma (TCK m.155): Bir kişinin kendisine teslim edilen bir eşyayı kötüye kullanması.

  • Hırsızlık (TCK m.141/2): Hak sahibinin rızası olmadan taşınır bir malı alma (basit hırsızlık durumunda şikayete bağlıdır).

  • Dolandırıcılık (TCK m.157): Basit dolandırıcılık şikayete bağlıdır, nitelikli dolandırıcılık ise resen soruşturulur.

5. Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar

  • Kişiler Arasındaki Konuşmaların Dinlenmesi ve Kaydedilmesi (TCK m.133): Şikayete bağlıdır.

  • Haberleşmenin Gizliliğini İhlal (TCK m.132): Basit ihlal durumunda şikayete bağlıdır.

  • Özel Hayatın Gizliliğini İhlal (TCK m.134): Basit ihlal durumunda şikayete bağlıdır.

6. Aile Düzenine Karşı Suçlar

  • Eşe Karşı Basit Yaralama (TCK m.86): Basit nitelikli yaralama durumunda şikayete bağlıdır.

7. Çevre ve Hayvan Haklarına Karşı Suçlar

  • Mala Zarar Verme (TCK m.151): Örneğin, evcil hayvanlara zarar verme.

Şikayete Bağlı Suçlar Yargıtay Kararı

Şikayete bağlı suçlar, mağdurun şikayeti üzerine soruşturma ve kovuşturma başlatılabilen suçlardır. Bu tür suçlarda, mağdurun şikayeti olmadıkça yargılama yapılamaz. Türk Ceza Kanunu’nun 73. maddesi, bu suçlarla ilgili şikayet süresi ve usulünü düzenlemektedir.

Yargıtay, şikayete bağlı suçlarla ilgili çeşitli kararlar vermiştir. Örneğin, Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 03.10.2006 tarihli ve 2005/5-193 – 2006/203 sayılı kararında, bir suçun basit halinin şikayete tabi olmasının, nitelikli hallerinin de şikayete tabi olduğu anlamına gelmediği belirtilmiştir. Bu kararda, kanunda açıkça belirtilmeyen suçların soruşturulmasının kamu adına yapılması gerektiği vurgulanmıştır.

Ayrıca, Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2018/589 E. ve 2020/421 K. sayılı kararında, şikayete tabi suçlarda mağdurun şikayetinden vazgeçmesinin davayı düşüreceği, ancak sanığın bu vazgeçmeyi kabul etmemesi durumunda yargılamaya devam edileceği belirtilmiştir. Bu durumda, mahkemenin beraat veya mahkumiyet kararı verebileceği ifade edilmiştir.

Bu kararlar, şikayete bağlı suçlarla ilgili yargı uygulamalarına ışık tutmaktadır. Daha fazla bilgi için Türk Ceza Kanunu’nun ilgili maddeleri ve Yargıtay kararları incelenebilir.

Şikayete Bağlı Suçlarda Şikayet Süresi

Şikayete bağlı suçlar, mağdurun şikayeti üzerine takip edilen suçlardır. Bu tür suçlarda, mağdurun şikayeti olmadan kamu davası açılamaz. Şikayetin geçerliliği ve süresi ise Türk Ceza Kanunu (TCK) tarafından belirlenmiştir.

Şikayet Süresi Nedir?

Şikayet süresi, mağdurun suçtan haberdar olduğu andan itibaren şikayette bulunması için tanınan süredir. Bu süre içerisinde şikayette bulunulmazsa, suçtan vazgeçilmiş sayılır ve kamu davası açılamaz.

Şikayet Süresinin Başlangıcı

Şikayet süresi, mağdurun;

  • Suçu ve

  • Suçu işleyen kişiyi

öğrendiği andan itibaren başlar. Yani, mağdur suçun işlendiğini bilse bile, faili bilmiyorsa şikayet süresi işlemeye başlamaz.

Şikayet Süresinin Uzunluğu

TCK’ya göre, şikayet süresi 6 aydır. Bu süre, mağdurun hem suçu hem de faili öğrendiği andan itibaren başlar ve 6 ay içinde şikayette bulunulması gerekmektedir.

Şikayet Süresinin Önemi

  • Mağdurun Hakları: Şikayet süresi, mağdurun haklarını korumak için önemlidir. Mağdur, süresi içerisinde şikayette bulunarak haklarını arayabilir.

  • Adaletin Gerçekleşmesi: Şikayet süresi, adaletin gerçekleşmesi için de önemlidir. Mağdurun şikayeti olmadan suçun cezalandırılması mümkün değildir.

  • Kamu Düzeni: Şikayet süresi, kamu düzeninin sağlanması için de önemlidir. Süre aşımı durumunda, suç işleyen kişi cezalandırılamaz ve bu durum diğer suçları teşvik edebilir.

Şikayete Bağlı Suçlara Örnekler

  • Hırsızlık

  • Dolandırıcılık

  • Tehdit

  • Hakaret

  • Bedensel zarar verme

Şikayet Nasıl Yapılır?

Şikayet, yazılı veya sözlü olarak yapılabilir. Yazılı şikayetler, daha güvenilir olduğundan tercih edilir. Şikayet, savcılığa veya kolluk kuvvetlerine yapılabilir.

Şikayet Süresinin Kesilmesi ve Durdurulması

Bazı durumlarda, şikayet süresi kesilir veya durdurulur. Örneğin;

  • Soruşturma veya kovuşturmanın başlaması: Soruşturma veya kovuşturma başlatılması halinde şikayet süresi durur.

  • Failin yakalanması: Failin yakalanması halinde şikayet süresi durur.

Uzaktan Çalışma

Uzaktan Çalışma Uzaktan Çalışma Nedir? Uzaktan çalışma, çalışanların ofis dışında...

Daha Fazla